Bescherming tegen storende lichtinval, maar ook tegen schade
De vierkante of ronde plastic onderdelen op de lens van de fotograaf zijn zogenaamde lenskappen of zonnekappen. Dit accessoire voor de camera dat je op de lens bevestigt, vermindert reflecties en strooilicht. Zo krijg je betere resultaten in bepaalde lichtomstandigheden en beschermen ze ook je lens.
Er zijn vele redenen waarom het zinvol is om een zonneklep te gebruiken
De Engelse naam is “Lens Hood”. Met zo’n zonnekap kun je ongewenste of zelfs storende effecten op je foto’s voorkomen. We hebben het over strooilicht en reflecties. Dat laatste heb je waarschijnlijk al gezien: het zijn de storende cirkels op foto’s die zich vormen wanneer je lens wordt blootgesteld aan direct zonlicht. Je ziet ze op je foto verschijnen als heldere, ronde of veelhoekige vlekken op je foto. Je kunt dit voorkomen met een zonnekap.
Gebruik van reflecties als stilistisch middel
De hoeveelheid lens-reflecties hangt af van de kwaliteit van je lens en ook van eventuele filters (zoals UV-, Pol- of CPL-filters) die worden gebruikt. Deze cirkels of een bewust gemaakte overbelichting van een beeldgebied storen niet altijd. Sommige fotografen gebruiken deze “spookvlekken” specifiek als stilistisch middel. Zo kunnen deze lijnen in vele kleuren op foto’s van beroepsfotografen verschijnen.
Ongewenst strooilicht
De situatie is anders bij verdwaald licht. Door het invallende strooilicht wordt het contrast op de foto verminderd, waardoor de foto “plat en saai” lijkt. Op dit punt is het zinvol om een zonneklep te gebruiken.
Een andere belangrijke reden om een dergelijk diafragma te gebruiken is een bestaande intensieve “lichtvervuiling” veroorzaakt door lichtbronnen. Als je de maan fotografeert of over het algemeen ’s nachts goede resultaten wilt bereiken, is er zo min mogelijk omgevingslicht nodig. Een lenskap zorgt ervoor dat verder licht in de omgeving kan worden uitgesloten. Het houdt “lichtvervuiling” van de zijkanten buiten. Een lenskap kan daarom ook nuttig zijn bij het fotograferen in de studio.
Praktische bescherming
Maar een lenskap heeft niet alleen een positief effect op je latere foto. Het heeft ook een praktisch voordeel: het beschermt de frontlens van je spiegelreflexcamera tegen regendruppels, mist en modder of ongewenst contact met voorwerpen. Het is ook zo dat de beste foto’s vaak spontaan zijn. Als je eerst het deksel van je lens moet verwijderen, is het beslissende moment al lang voorbij. Daarom gebruiken fotoprofessionals vaak geen lensdop. Met een zonneklep is je dure lens nog steeds beschermd.
Niet bruikbaar met flitser
Een dergelijk diafragma is dus nuttig als er ongewenst strooilicht van opzij binnenkomt en zo de beeldkwaliteit negatief beïnvloedt. Zelfs de grootste zonneklep zal je niet helpen als de achtergrondverlichting precies van voren komt.
Welke voor soort lenskappen zijn er beschikbaar
Je kunt zonnekleppen in verschillende uitvoeringen kopen. Het eerste verschil is het gebruikte materiaal. Ze kunnen worden gemaakt van rubber, hard plastic of aluminium. Vooral duurdere modellen zijn soms van metaal.
Ook de bevestiging op het objectief kan verschillen. Het eerste wat genoemd moet worden is de klassieke bajonetsluiting . Deze is vergelijkbaar met die tussen je lens en de camera. Het voordeel hiervan is dat het luik eenvoudig en snel kan worden bevestigd. Het wordt met een kwartslag aan de lens bevestigd.
Zonnekleppen die door de fabrikant worden geleverd, hebben bijna altijd zo’n bajonetsluiting. Merk op dat de lensfabrikanten verschillende normen voor bajonet-schroefdraad hanteren.
Ook zijn er nog lenskappen verkrijgbaar die je in de filterdraad van je lens schroeft. Deze hebben een schroefverbinding. Dit betekent dat de filterdraad van je lens bezet is. Als je graag filters gebruikt, zorg er dan voor dat je bij de aanschaf van een zonneklep met deze aansluiting een (negatieve) filterdraad aan de voorzijde heeft. Dit is alleen het geval bij de helft van de schroefbare lenskappen. Zelfs lenskappen met een zogenaamd snap-on mechanisme hebben een filterdraad nodig.
Er zijn ook zonnekleppen met snap-on en clamp-on aansluiting. Bij beide typen zet je het diafragma op je lens. Bij dit laatste zorgt een klem of schroef voor extra ondersteuning. Deze lenskappen vallen er vaak af en zijn daarom niet aan te bevelen.
Lenskappen zijn verkrijgbaar in verschillende vormen
Tulpvormige zonnekap
De tulpvorm is meestal te vinden op zoom- of groothoeklenzen. De lenzen zelf zijn rond, maar de chip of het beeldformaat is een dwarse rechthoek. Bij dit type van lenskap beschermen de grote bladeren het verdwaalde licht van boven en onder. De bladeren rechts en links zijn korter om schaduwen op de foto door het diafragma te voorkomen. Dit betekent dat het niet donkerder lijkt aan de rechter- en linkerrand.
Ronde lenskap
De ronde vorm wordt vooral gebruikt voor je telelens. Als je een ronde zonneklep gebruikt die compatibel is met je telelens, is er geen risico op lichtafval. Deze vorm van lenskap varieert van conisch tot cilindrisch.
Vierkante lenskap
Deze zijn ontworpen voor gebruik met groothoeklenzen en zijn bij uitstek geschikt voor het gezichtsveld.
Geventileerde zonneklep
Deze naam is misleidend. Natuurlijk zijn de uitsparingen niet bedoeld om de frontlens te ventileren. Ze worden gebruikt voor groothoeklenzen en maken het mogelijk om materiaal te besparen. Deze metalen lenskappen bieden ook een gewichtsbesparing. Sommigen gebruiken ze, omdat ze er retro uitzien.
Conclusie
Zonnekappen beschermen je lenzen. Ze verhogen het contrast in het beeld en maken sterkere kleuren mogelijk. Lenskappen voorkomen ongewenste reflecties en zien er robuuster uit. Het zijn blikvangers op je camera. Je moet de zonneklep alleen losdraaien wanneer je de flitser gebruikt. Anders kun je het permanent op de lens laten zitten.